Cabaret
Sommige mensen moeten niets van hem hebben. Andere mensen lopen met hem weg. Ik heb het over Youp van ’t Hek, de cabaretier die onlangs zijn laatste show speelde. Met meer dan 6000 voorstellingen heeft hij daarmee een wereldprestatie geleverd, ook omdat hij tien keer de oudejaarsconference op de planken bracht.
Deze mijlpaal is iets om even bij stil te staan, vooral omdat Youp ook talloze jonge talenten heeft geïnspireerd, waarmee de cabaret-traditie in Nederland nog fier overeind staat. En wie dat kan doen wat Youp kan, heeft een beroep om jaloers op te zijn. Want in je eentje een volle zaal, gedurende twee uur, aan het lachen te krijgen, geeft een beleving die alleen topmusici of topsporters kennen. Nu is het wel zo dat mensen graag willen lachen omdat het een emotie is die ontspant, verbindt en even een ontsnapping biedt uit de dagelijkse realiteit. Maar ondanks de lach-bereidheid van mensen, is het toch een hogere kunst om mensen zo aan je lippen te hebben hangen. Om dat voor elkaar te krijgen moet je flink kunnen overdrijven, toneel kunnen spelen, een goed verhaal kunnen vertellen; en beelden kunnen schetsen waar iedereen zich in herkent. Klassiek is natuurlijk de frustratie die iedereen wel kent wanneer je een stapelbed van IKEA in elkaar probeert te knutselen; en zoals Youp dat kunstje weet te verwoorden, is weinig mensen gegeven. Maar een herkenbaar verhaal vertellen is niet genoeg. Om dat verhaal op de lachspieren te doen werken is vooral goede timing nodig: de kunst om de woorden zo in tijd te kiezen dat de spanning wordt opgebouwd om vervolgens naar een overweldigende ontlading te komen. In mijn optiek was Toon Hermans hier het lichtende voorbeeld van. Hij was ook de vader van de one-man-show; en velen hebben daarna in zijn voetsporen getreden, zoals Wim Kan, Paul van Vliet, Freek de Jonge, Herman Finkers, Erik van Muiswinkel, Theo Maassen, Wim Sonneveld, Harrie Jekkers, Hans Teeuwen, Jochem Myjer, Mischa Wertheim en Peter Pannekoek. Om maar een paar van mijn favorieten te noemen. Nu wordt wel eens beweerd dat het vak van cabaretier alleen aan mannen goed besteed is, simpelweg omdat vrouwen geen gevoel voor humor hebben. Welnu, die bewering kan naar het rijk der fabelen worden verwezen. Want wie ooit een show van Brigitte Kaandorp heeft gezien en naar haar meesterlijke liedjes heeft geluisterd, weet wel beter. En zij is niet de enige. Ook Claudia de Brij, Tineke Schouten, Jenny Arean, Martine Bijl, Karin Bloemen, Pauline Cornelissen en Sanne Wallis de Vries kunnen een zaal plat krijgen. En vergeef mij voor alle cabaretiers die ik niet heb genoemd.
Na een carrière van formaat is het niet meer dan logisch dat Youp van ’t Hek op grootse wijze wordt uitgezwaaid. Want waar hij, als ook zijn collega’s, het publiek, tijdens een avondje uit, op trakteert, is lachtheater van topniveau.