Slappe hap
Er zijn twee soorten mensen: leiders en volgers. Heel zwart-wit gesteld natuurlijk. En beide type mensen zijn nodig om iets gedaan te krijgen: de leiders met visie en ambitie, de volgers met ijver en toewijding. Maar in dit tijdsgewricht komen de volgers in opstand; en worden de leiders met vervroegd pensioen gestuurd.
Laat ik beginnen met een verhaal uit de oude doos. In mijn jonge jaren was ik, als dwarsfluitist, actief lid van het Regionaal Jeugdorkest, een orkest met aanzien omdat Ru Sevenhuijsen daar de scepter zwaaide. Het was opmerkelijk wat hij voor elkaar kreeg, vooral omdat toentertijd alle jeugdige orkestleden als amateurtjes door het leven gingen. Uit liefde voor de muziek was hij streng in zijn optreden; en dat betekende dat hij, alleen bij de noodzakelijke uitzonderingen, flink kon vloeken en tieren. Achteraf bleek altijd dat zijn manier de enige manier was om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen. Soms was ik ook de pineut, maar incasseerde zijn uitbarstingen als normaal onderdeel van het leerproces. Op het jaarlijks concert moest alles perfect zijn; en dat was het ook. Vandaag de dag worden dirigenten, zoals Ru Sevenhuijsen, de laan uitgestuurd wegens grensoverschrijdend gedrag. En het ergste van alles is dat serieuze carrières worden getorpedeerd door anonieme klagers. Ik denk dan altijd: ‘ als je wat aan te merken hebt, wees dan mans genoeg om te laten zien wie je bent’. De vraag rijst natuurlijk wat hier, psychologisch bekeken, nu echt aan de hand is. Feit is in ieder geval dat de Nederlander altijd veel moeite heeft gehad met leiderschap: is de toon van de leider mild en vriendelijk, dan heeft hij geen visie; en is de toon van de leider scherp en ambitieus, dan is hij een bullebak. Nu zeg ik ‘hij’, maar de vrouwelijke leiders in ons land hebben het vaak meer te verduren: als zij hun verbale spierballen tonen, dan worden deze vrouwen vaak weggezet als heksen die alleen maar een onveilige werksfeer creëren. Je kunt niet, als voortrekker, de groep bij elkaar houden zonder, af en toe, de af-dwalers even goed de les te lezen. Aan de kant van de volgers is er blijkbaar een toenemend verzet omdat zij niet als volgers behandeld willen worden. Dit fenomeen is alleen te verklaren vanuit het gelijkheids-denken, wat wil zeggen dat niemand als minder gezien mag worden zelfs al is zijn positie lager in rang. In het leger zouden zij om deze redenering in lachen uitbarsten; en zou elke oorlog op voorhand als verloren beschouwd moeten worden. Mijn conclusie is, in ieder geval, dat het momenteel slappe hap is in onze samenleving omdat zelfs een uitbrander niet meer wordt verdragen.
Belangrijk in deze context is ook de emotie; en dan in het bijzonder de emotie van woede. Woede klinkt slecht, maar is juist goed voor wie tot bijzonder prestaties wil komen.